گزارش بازدید از مرکز محاسبات

در ابتدا خلاصه ای از تاریخچه مرکز و همچنین دستگاه های موجود در آن گفته شد . ساختمان مرکز خدمات فناوری اطلاعات دانشگاه ، ساختمانی 48 ساله است . در ابتدا سیستم های CDC در آن قرار داشته که این سیستم پروژه ای مشترک بین دانشگاه و شرکت نفت بوده که عمدتا توسط شرکت نفت استفاده میشده است. سیستم خنک کننده این دستگاه مانند یخچال های قدیمی از گاز فریون استفاده میکرده است و موتور آن از برق 400HZ استفاده میکرده است. این دستگاه برای اولین کنکور سراسری استفاده شده . تعمیرات و نگهداری دستگاه در آن زمانها به وسیله کارشناسان لایه 2 شرکت CDC بوده که به طور فیزیکی در مرکز حضور داشته اند و در صورت بروز مشکل پیچیده از کارشناسان لایه بالاتر شرکت تامین کننده استفاده میشده است. عمر این دستگاه تا سال 59 است و بعد از آن عملا بلا استفاده در مرکز بوده است.البته این دستگاه تا فروردین سال 94 در سالن اصلی (محل قرارگیری سرور های فعلی که ابعاد آن 13.2 * 10.8 است) قرار داشته است. از سال 59 به بعد با کنار رفتن این دستگاه از سیستم های دیگر نظیر VAX و ... استفاده میشده است.

از زمستان سال 93 تصمیم به بازسازی مرکز گرفته شد و تصمیم بر آن شد تا با طراحی مجدد از همین ساختمان به عنوان مرکز داده (Data Center) استفاده شود . البته با توجه به قدیمی بودن ساختمان این اقدام در تصمیمات اولیه نبوده و با توجه به شرایط و اقتضای موجود تصمیم به بازسازی همین ساختمان گرفته شد.

اولین مسئله فضای قرار گیری رک ها و سرورها بود که تصمیم گرفته شد در همان جایی که دستگاه های CDC قرار گرفته اند رک های جدید استفاده شوند. البته فضای دیگری نیز برای قرار گیری سرور پشتیبان در همسایگی همین اتاق که از طول با فضای قبلی مشترک بودند نیز در نظر گرفته شد. همچنین در بالای فضای مورد استفاده سرورها طبقه دومی نیست که از مزایای فضای مکان انتخاب شده بود.
بعد از آن مکان هایی که میبایست سرویس دهی میشدند درنظر گرفته شد که شامل خود دانشگاه و خوابگاههای آن میباشد . افرادی که از این سرویس برخوردار میشوند نیز شامل دانشجویان، اساتید وکارمندان و همچنین شرکتهای دانش بنیان درون دانشگاه و استارت آپ ها بودند .
بدلیل آنکه هزینه تغییرات در زیرساخت زیاد است لذا مطالعاتی انجام گرفت و بیشترین درخواست برای فضای سرورها تخمین زده شد تا بعد ها نیاز به کارهای زیر ساختی نباشد.
برای آنکه مرکز داده بتواند به طور مداوم و 24 ساعته پاسخگوی کاربران باشد باید به عنوان یک سلول (واحدی که در صورت قطع منابع بیرونی به کار خود ادامه دهد) کار کند. لذا برای این امر از دو خط متفاوت برق رسانی و همچنین از منبع تولید برق داخلی ( دیزل ژنراتور) در صورت قطع برق استفاده میشود. همچنین برای جلوگیری از قطع برق لحظه ای که به خاطر تاخیر وارد شدن منبع برق داخلی به مدار است، وجود (UPS (Uninterruptable Power Supply ضروری است.
از دیگر موارد برای زیرساخت فضا بود که با استفاده از کف کاذب در محل قبلی CDC ها سرورها را در آنجا قرار میدهند. البته این فضا باید با فضای آزاد اطراف خود ایزوله باشد و عاری از هرگونه گرد و خاک و امواج الکترومغناطیس و موجود زنده باشد. در فضای اصلی حد اکثر 70 رک میتواند قرار بگیرد. هر رک 47 واحد دارد که هرکدام میتواند یک سرور در خود جای بدهد. توان مصرفی هر رک 6KW است . به کارگیری کف کاذب جهت تسهیل در موارد سیم کشی اضافی است تا نیازی به کندن زمین نداشته باشیم. فضاهای دیگری هم در مرکز هستند که وجود آنها لازم و ضروری است. این بخشها میتوانند اداری ، و یا کنترلی مثلا اتاق (NOC (Network Operation Center است .
برای این فضاها سیستم اطفای حریق مناسب باید در نظر گرفته میشد که با توجه به سیمهای حامل جریان برق امکان اطفای حریق با آب ممکن نیست لذا از گاز برای خاموش کردن آن باید استفاده میشد و از آنجایی که احتمال وجود داشتن فردی در بخش میباشد لذا امکان استفاده از گاز CO2 نیست و باید از گازهای بی خطر استفاده کرد.
مورد سوم برای زیرساخت تامین سیستم سرمایش است که به میزان برق مصرفی سرورها میبایست برای آن نیز توان الکتریکی در نظر گرفت چراکه سرورها دائما کار میکنند و باعث گرم شدن محیط میشوند . لذا سیستم سرمایشی جزیی از زیرساخت ها در نظر گرفته میشود.
با این حساب توان مصرفی کل برق با احتساب رک ها ، توان سرمایشی و مصرف برق معمولی چیزی حدود 1MW تخمین زده شد.
بعد از اختصاص فضا ، سیستم سرمایش و همچنین زیرساخت برق ، زیر ساخت شبکه مورد نظر است که با توجه به نیاز موجود باید مورد توجه قرار بگیرد.
بعد ازاتمام پروژه نیز هزینه های جاری برای نگهداری از زیرساخت ها نیز باید مورد توجه قراربگیرد . به عنوان مثال هر دستگاه سرمایش 6 فیلتر دارد که هزینه هرکدام 350 هزارتومان در ماه میباشد و البته هزینه هایی نظیر استخدام کارشناس برای بخش های مورد نیاز و عوامل اجرایی نیز غیر قابل اجتناب است.